Lontar
Kala Tatwa
Om Awighnamastu
Nihan Kala Tatwa nga, indik Bhatara
Kala duk sira wahu mijil. Caritan Bhatara Siwa sareng swaminida Bhatarì
Girìputri lungha nulu sagara.
Ndah tan dwa prapta ring luhur ing
samudra. Tan dwa kasmaran Bhatara Siwa ahyun asanggama ring rabhi Sang Hyang
Girìputri. Tan kahyun Ida Siwa ahyun asanggama ring rabhi Sang Hyang Girìputri.
Tan kahyun Ida Bhatarì, eling ring paragan ing Hyang.
Dadya ta wirosa Bhatara Siwa.
Umatura Bhatarì; ”Uduh pukulun aja mangkana, dudu polah ing Hyang”. Ling
Bhatara; ”Singgih Bhatarì aja sira mangkana, apan tan siddha inandetan ikang
indriya yan tan aweh tan suka aku”.
Tan dwa pada rosa-wirosa. Durung
tutug ing citta Bhatara, dadi mijil ikang kama tiba ring sagara. Kunang Bhatara
mantuka maring swarga, sahardhanareswarì nira.
Tan caritanan Ida Bhatara lawan
Bhatarì. Ndan tucapa sira Sang Hyang Brahma Wisnu andulu ikanang kama, katon
ocak ikang samudra, neher sira mayoga sareng kalih. Tan dwa kumpul ikang kama
dadi marupa raksasa agung kabinawa, tan kabina-bina rupa. Irika malayu Bhatara
Brahma Wisnu.
Tan caritanan ri palakun ira ikang
raksasa arep sira wruh ring yayah-rena. Kadeleng ikang samudra sunya. Kadeleng
mangetan sunya. Mangidul sunya. Mangulwan sunya. Mangalor sunya. Maring sor
sunya. Maring luhur sunya.
Tandwa makrak ikang raksasa
masinghanada, gumeter ikang nagara, menggang-menggung tang swarga kabeh. Tadwan
mijil prawatek Dewata Nawasangha kabeh, katon tikang danuja agung krura rupa,
makrak manggrang masinghanada. Tadwan muntab krodhan ira Bhatara watek Dewata Nawasangha
kabeh, teher mapag i mamanuhi. Karebut ikang raksasa dening Dewata kabeh. Tan
wikara mwah ikang danuja, neher sira umatur. ”Ah ah bhagya ko kapangguh aja
sira amrang ngong, ngong aminta bener?”.
Ling Dewata: ”Ah ah mami, aja sira
akweh ujar, apan sira danuja lwih murkha tan urung sing ko mati”. Neher sira
maprang. Tandwa kapes ikang Dewata binurunia, kabalasan watek Dewata kabeh pada
umungsi jeng ira Bhatara Siwa.
Maneher sira sama umatur. ”Singgih
pukulun iki hana satru pukulun prapta umungsi ring jeng pukulun, nghing danawa
rupa angsuk-asik ring swarga loka. Tan wikara de ranak pukulun makabehan yan
tan ahyuna pukulun umijila, tan urung bhrasta kang swarga kabeh”.
Ling Bhatara Siwa: ”Ah Uh Ah Mah,
aja sira sangsaya Ku papaga mangke”. Neher sira mijil, kapanggih tang danawa”.
Aum sira danuja agung dosane kita? Tan urung mati deng ku”.
Ling raksasa: ”Lah mijila kita
mangke”. Tandwa ramen ing ikang prang silih sudat silih sulih suduk. Dadya ta
malayu sira Bhatara Siwa, apanyan danuja tan wikara dening bajra. Matangnyan
kinepung Bhatara gepang kapilayu, kumeterana angisis prapta maring kadohan.
Irika Bhatara mawali saha sabda nira mijil: ”Aum kita danuja. Apa dosane sang
Catur Loka Phala? Dadi kita sahasa lumuruga watek ing swarga loka?”.
Sumahur kang raksasa: ”Norana ngong
arep alaga, ngong apti atanya ri sira. Singgih pukulun dene ngong tar wruha
ring yayah rena”.
”Lah yan mangkana punggelen rumuhun
syung ta ring tengen maran kapangguh bapa-babun ta. Tan adwa ku ri kita, mangke
hana panganugrahan kwa ri kita, jah tasmat umangguhang kita kasidyan, umawak
kita sarwa ning mambekan, kapisara kita mangke. Mahyun kita mejaha wenang,
mahyun sira nguripa wenang, apan kita anak ingsun, ya tiki ibun ta Bhatarì Uma
Dewi”. Mangkana ling Bhatara.
Ndah ling sira Bhatarì: ”Uduh
bapa-naku hana paganugrahang kwa ri kita, mangke aja sira cahuh, anusup sira
ring desa pakraman, ring dalem sira alungguh, Duega maka aran ta sangkaying
ibun ta Bhatarì karanan ing dadi Bhatarì Durga, Bhatara Siwa iki bapan ta asung
maka sajnana ta Hyang Kala, ri kalanya syung ira kapunggel. Mangkana harane
kita, dadi kita dewan ing watek Kala, Durga, pisaca, wil, Danuja, Kingkara,
raksasa mwang gring, sasab, marana kabeh, sahanan ing sarwa wisya mandi, nging
ring desa yogya pangreh ta ring sarwa mangsa ika, kunang kalan ing hulun
tumamah ing dalem dadya hulun Bhatarì Durga Dewi, apan ing hulun anugraha ri
kita. Matangnyan hulun masajna Bhatarì Durga Dewi. Kita ring pinggir, maka aran
kita Kalika. Kita ring Bale Agung maka aran kita Jutisrana. Jah tasmat
umangguhang kita sidyajnana”.
Umatur Sang Durga: ”Singgih Bhatara,
paran maka mrtane ranak Bhatarì?”
Lah hana maka tadahane kita, yan
hana wang turu tut sore mwang salah masa atangi wus surup ing aditya, mwang
rare nagis ring wengi kapatakut dening bapa babunya hana ujare, nah nah amah ne
amah. Mwah yan hana wang amaca kidung, kakawin, tutur mottama ring tengah
dalan, iku maka matane sira. Yan hana wang anyangkepeng seka ring margi, aja
sira anadah tan yogya. Kunang yan hana wang wruha ring pangastutyane kita
wenang Siwa aweha kasidyan ta, sapamintanya yogya tuten den ta lawan sawadwan
ta kabeh, apan ika wang sanak jati. Sira maka aran kamanusa jati. Ki manusa
jati juga wenang arok lawan Bhuta Kala Durga. Bhuta Kala Durga wenang arok
lawan Dewa Bhatara Hyang, karaning tunggal ika kabeh, sira manusa, sira Dewa,
sira Bhuta. Bhuta ya, dewa ya, manusa ya.
Mangkana jati tattwa ya lawan waneh
sang hyang Panca Mahabhuta pasanggahan ta. Sang Hyang, nga, sang anitahaken.
Panca nga, lalima, Bhuta nga, sarwa wisya mangsa, lwirnya Kala, Bhuta, durga,
Pisaca, Kingkara. Ika kabeh maka awak ing gring sasab mrana mwang grubug leyak
tuju teluh taranjana desti. Ika kabeh maka wadwan ta tan wenang tuduhen magawe
ala ayu, apan ika pada wisesa sakti, apan wijil nira sangkaying dasendriya
Bhatara Hyang Mami, rikala kaangkaran ira amukti ring saktin ira.
Ika prasama angebek ring rat bhawana
tuwin ring swarga kahyangan, sapta loka, sapta patala, sama kapenuhan dening
sarwa kala, Bhuta durga sakancanya pada kabina bina rupa maha sura sakti ika
kabeh, ika samodaya ngulati tadahan ring janma manusa mwang ring sarwa janma,
pasu, ri denya tan anuta ri saparikrama ing panjadman ira. Nghing yan hana
janma wruha ring kalinganing samangkana, neher kadi ling kwa nguni wenang
dinulur den ta ri salaku selwanya amangun ayu duluren kita ring rahayu, apan
Bhatara dharma umawak ring sira mahening lwir toya amata kadi dilah ning agni.
Mangkana prabhawanya lwir maruta linus kasidyan ira mijil saking sarandun ing
awak nira. Matangnyan sira sinembah den ing sarwa galak, sarwa aheng, sarwa
mandi, sarwa kaangkan mwang leyak kabeh, kita juga wenang magawe kasidyan ira.
Mangkana ling nira Bhatarì Giri Putri. Telas ira maweh anugraha ri anak sira
Bhatara Kala.
Telas sira sinalin aran maka sajna
sira Bhatarì Durga, apanugraha sira Bhatarì siniwin ira Dalem, Sang Hyang Panca
Mahabhuta pasanggan ira apan sira dewan ing sarwa krura, siniwi sira ring Desa
Bale Agung.
Mangkana ling Bhatara Siwa mwah: ”Aum
ranak Hyang Kala pasajnana ta mangkana wenang sira sumendi ring desa rumaksaka
kita ikang desa pakraman, wenang sira ngutip i jiwan ing manusa tuwin pasu
janma ngatahun angken sasih kasangha. Nguniweh amidanda wang dudu, dursìla,
dati krama tan manuta ri sila krama dharma sasana mwah agamanya. Samangkana
kita wenang angadakaken gring tutumpur sasab mrana mwang grubug tan siddha
inusadan, mwang ring desa pakraman sakatibanan durmanggala, apan pamidandan ira
Sang Hyang Siwa Raditya, ring bhumi katiban letuh. Ika maka buktyan ta lawan
sawadwa kalan ta, Sang Hyang Kala Matyu pasanggahan ta, apan kita Bhuta
Rajapati Krodha, sang Hyang Yama Raja pasajnana ta mwah.
Kunang mon hana sira sang amawa
bhumi minta sih ing Hyang, amalaku ta huripan ing bhumin ira tekeng janman ira
sapunpunan ira, den age sira anuku jiwa ring kita mwang ring sarwa dewanta,
dening pangaci banten. Nimitanyan wruha sih wang ring pratekan ing yajna apan.
Apa lwirnya: manusa yajna, bhuta yajna, rsi yajna, dewa yajna, pitra yajna,
Siwa yajna, aswameda yajna, ika sapta yajna, nga, maka ahyun ing bhuwana sarìra
mwang bhumi mandala tekeng swarga kahyangan, apan maka waddhyan ing jagat.
Yanyan wus tiningkah samangkana
wenang kita ranaku somya rupa lawan sawadwa kalan ta, mari sagleng ta saha
pamidanda, anadahan kita panglukatan ring sang brahmana Siwa Buddha prasiddha
umilang aken lemah ning sarìra wayawan ta. Byakta kita atemah dewata dewati.
Maran sira wenang apisan lawan bapa babun ta amukti ring swarga loka.
Tadwa umatur Sang Hyang Kala, ling
nira: ”Sang tabe yan Nama Siwa ya pukulun paduka Bhatara tan wihang si ranak
Bhatara ring kata nugraha Bhatara. Hana mwah pasajnan ingong ring jeng Bhatara.
Kadyang apa pangraksan ikang yajna swang swang? Kadyang apa pratatan ika? Lah
warahan ngong mangke”.
Ling Bhatara: ”Haywa sangsaya kita
ndah ku warah i kita”. Kapratyaksa den ta ikang linghan ing yajna. Ikang yajna
maka panebasan danda i Hyang ri wang sudosa makadi panuku jiwa rikahuripanya
swang swang, gunaning manusa yajna magawe kateguhan ing jagat, mwang langgeng
ira sang pradipati rumaksa bhumi, tingkah ing yajna madana dana, kasukan sarwa
mulya saraja yogya maka dulurin bhojana mwang sarwa phala mula, maka saksi Sang
Hyang Siwa-ditya, pinuja denira sang siddhayogi, sang natha ratu juga wenang
amanguna yajna mangkana. Lawan waneh yan kalan ing wang angastiti dewa ring
paryangan panyiwyan ira sang catur warna maka pangulun ing desa pakraman.
Samangkana wenang. Lyan sakarika tan wenang, twin ring pura madangka pahibon
ing sudra janma tan wenang apadana. Yan ana amurug ika wenang tadahan ta, walik
danda wang mangkana, konen wadwa kalan ta amangan anginuma rahnya, dagingnya.
Mangkana kramanya.
Kunang ikang bhuta yajna maka ngaran
ing tawur, kweh pratingkahnya agung alit sarupa ning tawur ya Bhuta-yajna juga
nga. Ika maka tadahane kita pareng lan wadwa kala nira makabehan, apan tawur
makas sisilih wak ira sang adrewe ya caru, apan panawur danda ning sudosa nira
twin kadurmitan kaupadrawan lawan kadurmanggalanira prasiddha ning
pamidandanira agung alit tuten ira pwa ya.
Apa kunang pratyeka nira ya ta kwa
lingan ta nihan. Yan Panca-sata maka tawurnya satumpek pangraksanya. Yan
Panca-kelud panawurnya nemang lek pangraksanya. Yanya resi-gana alit 6 lek maka
pangraksanya. Yan resi-gana agung 6 tahun, pangraksanya. Yan Panca-sanak alit,
satahun tigang lek pangraksanya. Yanya Panca-sanak agung 5 tahun 5 lek
pangraksanya. Yanya tawur agung 9 tahun pangraksanya. Yanya tawur gentuh 10
tahun. Yanya Panca-wali-krama 12 tahun 6 lek pangraksanya. Yanya amalik sumpah
8 tahun pangraksanya. Yanya ekadasaludra 11 tahun pangrakasanya. Yanya
arebhu-gumi sapanyenengan pangraksanya.
Mangkana pangraksaning tawur
kawruhakena.
Kunang ikang resi-yajna abhojana
ring watek sang maharesi saha dulur wastra kampuh, mas pirak, ratna rajya
yogya. Agung alit ikang punya ya resi yajna sakadi nulur ri buddhi nira
mahening tan hana tresnani drewenira, dening resi-yajna ilang ning papa pataka
nira sang ayajna tekeng papa gati sangsara ning kawitan ira. Mangkana pwa ya,
apan wus kaparisuddha denin watek resinggana makabehan.
Kunang ikang pitra-yajna: aturana
tadah saji ring sang dewa pitara. Nguniweh anangun sawa prateka, anebas
atmaning mati ring Hyang Yama Dipati mwang ri sawatek ing Kingkara Bhuta, sang
amindanda atma Panca-gati sangsara.
Samangkana sapratekan ing sawa aweha
muktya swarga sang dewa pitara, apan ana dosanya duk ing kari maurip ring
madhya-pada mangke Yama ning loka tinemunya sangsara dinenda de ning sang hyang
Yamadipati, pinilara de ning watek kingkara bhuta, karaning wenang tinebasan
dening pangaci-aci manut sakramania amuja pitra de ning Pitra yajna maka
prasiddha ning sang atma mantuk ing swarga-loka.
Dewa-yajna ya ta weh dewahara ri
kala dina rahayu angadegaken sanggar paryangan panyawang, magawe palawatan ing
dewa bhatara hyang, inimyan-imyan sinembah maka puja kerti ring Widdhi, de ning
citta nirmala magawe ya pancagra pasakrama mwang peletan. Ika dewa-yajna maka
pangilang papa-klesa, panyadmanya mwang kadurmitanya ring loka, agung alit
ikang pangaci juga Dewa Yajna, magawe kapagehan ing Sang Hyang Pramana makadi
Sang Hyang urip ring Bhuwana kabeh, apan langgeng yoga ning watek dewata kabeh
ngamredyaken ayuning jagat raya. Mangkana kengetakena.
Kunang guna ning Asiwa-yajna, apan
yajna ri mami Hyang Siwa-pati linaksanan de ning wang dredha bhakti ring guru,
ya ta umilangken papa pataka lemeh ing sarìranya luluh temahanya.
Kadyang apa bhaktinya ring dang
guru, maka siddhaning yajnanya? Ya ta duk ta kari maurip aweh bhoga pabhoga
phala mula mwang sakalwiraning dadi paguruyaga dinulur dening manah ening satya
ring ulah sadhu bhudi, nda teka ri pati sang guru wruh sira angaskara ni maweh
kamoksa pada nira sang pangempwan tekeng sapangacinya apitra yajna. Nimitanyan
sang hyang atma mantuk maring swarga loka umr ing sarwa dewata. Ya ta
sangkaying bhakti ning sisya juga nimitanya. Mangkana kengetakena.
Gunaning aswameda yajna kawruhaken
denta naku, ikang yajna angentasaken saisin rat bhawana, umilangaken sarwa
geleh geleh ing loka makadi tang ila ila kabeh, mwang sarwa krura, sarwa mandi,
sarwa magalak, sarwa mrana, marmaning pada inangaskara ikang sarwa tiryak sarwa
prani, sarwa janma tekeng daitya danawa raksasa, bhuta kala dewa Bhatara. Ika
samodaya inarpanakena ginawe homa, maka stana Sang Hyang Agni dumilah gumeseng
ikang lengkaning bhuwana kabeh.
Mangkana krama tiningkah de sang
wijnana ya ryadeg ning aswayambhuwa manu prih kapagehan ing bhuwana. Mangkana
tiningkah yan hana bhumi kaputungan ratunya twin kahilangan, yadyapin ilang
sankayang ing keneng sapa keneng soda, keneng temah mwang durmita, durmanggala,
sira sang yajamana juga wihikan ri samangkana, apan sang ratu winasa dening
satru yajna wenang sira Bhatarì Uma-Pati inastungkara dening homa aswameda
yajna pareng lan sang Hyang Saraswati. Sira wenang umulihaken kahayuning loka
twin ring swarga kahyangan yanya kadurmitan. Mangkana juga kramanya, apan sira
sang yajamana maka ngaran catur-asrama. Sira ngawak ing sangkan paraning sa rat
kabeh. Sira pangadeganing sang hyang catur Weda.
Ikang Catur Weda maka urip ing sarwa
jagat kabeh, maka ngaran sira Sang Hyang Jagat Kantar, sira witaning sarwa
kabeh, sira paran ing ilang, sira sangkana ing wetu, sira ganal ademit, sira
hana nora, sira angkus bhuwana. Matangnyan sarwa karya tan dadi ya yan tan maka
sadana Sang Hyang Catur Weda, apan sira maka siddha karya. Nguniweh tanaku dak
mangke ku warah i kita mwah ri para watin ta mangke, apan kita wus
inangaskarang ku waluya Bhatara Kala pasajnan ta. Sang Hyang Bhuta Raja
pasanggahane kita haywa kita tan upeksa ri pawatin ing sarwa yajna ning wang
ring maatya loka, agung alit yajna tan dadi yan tan pasaksi ring Sang Hyang
Weda Carana, apan Sang Hyang Weda Carana maka lingga yajna, dampatya sira lawan
Sang Hyang Siwaditya karaning angdeg aken sanggar tutuwan, yan alit kang yajna.
Sanggar surya sewana, yan madhya kang yajna sanggar tawang rong tiga, yan
uttama kang yajna.
Banten yogya munggah ring tutuwan,
kewala ardhanareswari, nga, suci, rwa, Siwabahu, cucukbahu, dewa-dewi, tan
paesor, kewala maguru bungkulan, daksina rongan.
Bantene yogya munggah ring sanggar
suya sewana: catur mukti, daksina sarad, suci catur, gana alit mwang citra
gotra, dewa-dewi, Siwabahu, cucukbahu wenang masor mapagneyan, saparikramanya
wenang atapakan bawi plen duluring ayan amanca warna: Yamaraja Alit, adasar
tepung putih.
Yanya madhya widhi-widhana ning
yajna, ring surya sewana wenang catur-ebah saruntutanya kadi nguni, kunang yan
nista catur sari maka wenangnya sahedan suci edan 2, saduluring citra gotra.
Mangkana kramanya Ring sor; babangkit asoroh, tapakanya caru bawi plen. Yan
nora bawi, itik bulu sikep wenang dulur ing ayam manca warna. Ring padudusan;
babangkit asoroh magayah utuh dulurin aida ing asoroh, sasayut paideran pepek.
Mwah ring aaping pamujan: itik inolah 2 maka lampad dadi 15 tanding.
Kunang yan ngadekaken sanggar rong
tiga, maka pratyekan ing babantenya dak tan kawruhakena. Ring rongan ing
tengah: tumpeng 10, guling itik, 2, tumpeng guru 7, tumpeng catur 4, itik
ginoreng 1, winangun urip, itik lada 1, byu 4, sasamuhan 4, saraswati 2,
Pancaphala 2, sasamuhan catur 4, lingga 2, sekah dewa 2, lawe 2, jinah 450,
wastra putih 2 paradeg, saput catur warna jinah 900, duma jinah 50 jebugarum 2,
pupusi jenar 16, jinah lingga 33, mawor kukumba, nyiuh singgat mawadah tamas,
catur muka waidyagana sahedayan, yama raja suci kayeng lagi.
Ring sanggar kiwa tenggen: tumpeng
pada 4, itik ginuling pada 2, lada pada 2, sasamuhan pada 2, saraswati pada 2,
Pancaphala 2, saput 1, jinah 225, jebugarum 1, maisi duma 25, pipisan pupus ing
jenar 11, suci waidya pada 2, saruntutanya pras ajuman, daksina gede kadi
nguni. Ring aaping pamujan samangkana kadi aap.
Malih caru ring sor: bawi recah 1,
ingolah kakatikan sarwa galahan, balunge winangun urip, celeng guling 1, caciri
bawi daha 1, guling itik 1, babangkit 1, tadah 1, pras, benang atukel, jinah
225, sata pinanggang 12, jinah taled babangkit 225, sale satukel, sega cacahan
11 tanding, iwaknya gagempungan mawadah tapi anyar, taled 11 sowang, jangan
sakawali, gelar sangha, sega garuda, timbunan acatu awadah tapi anyar, sinurat
garuda. Iwaknya jajatah 23.
Mwang sapratyekaning adudus agung
tiningkahakena ring Aji Tapahini uliken, irika telas inarcanan sapratekaning
yajna, mwang ring plutuk, ring putru sangkara pada telas kabyaktayang tekang
sapratekaning sawa wedana, asti wedana, atma wedana, prasama sampun kaarcanan.
Kawruhakena juga pwa ya, aja epeka, apan pakenan ing kadi kitanaku juga
adabeyang tadaha, maka nguni ring Rogha Sanghara ning Bhumi mwang Prakempa. Yan
tan manut maka pamarisuddhanya ika wenang dinanda den ta ikang manusa loka,
ajaken wado kalan ta. Sang hyang Purusangkara maka ngaran ta wenang kita magawe
ya durmita, durmintan ing bhumi.
Yan sampun manemugelang yugan ing bhumi,
prapta ring kali yuga, sang Hyang Kala Matyu maka aran ta. Kreta yuga mwah sang
Hyang Matyunjiwa pwa sajnan ta.
Mangkana den ta rumaksa jagat, haywa
peka.
Umatur Bhatara ri ibun ta: ”singgih
Bhatarì, kunang yan ana wang keneng lara kagringan, kadyang apa upasubanya?
Ndah warah akena ranak Bhatarì”.
Ling Bhatarì: ”Aum anaku Hyang Kala,
yan hana wang kena lara panes mangarab, hana maka uripnya”. Ta, Sa, isen nguda,
bras mes, sembar tulang cetiknya. Tutug akajeng yan tan waras, sa, kapkap, uyah
bejek, pres den atekes ginlar dening klabet, sembarakena tulang giyingnya. Yan
tan waras dadi panes maleman, ngabubawang awaknya kabeh selid sore, yadyan teka
lwas laranya nga, tiksna kapendem. Ta, sa, baligo arum, temu tis, bawang
tambus, karud kabeh, pres saring, dadah dening kawali waja, inumakena, dadi
mijil ikang panes. Yan tan mijil ika peluh awaknya dayuh temahanya. Yan tan
mangkana kari ya kadi nguni. Wekasan metwaken rah sira kadya ketekan anyang,
pejah juga pwaranya wang lara mangkana.
Yan teka lwas panes awaknya. Sa,
isen, gamingan, temu tis, karud, yeh bras, sebar awaknya kabeh. Yan grah
nangken nyoreyang mwang bayunya paheshes jarijin tangan sukunya nyemala
nyoreyang, uswan metu lamba panas, sbaha gantung wang mangkana. Ta, akah kutat
kedis, akah nyuh mulung ne nguda, akah kacemcem, lublub buhu, sindrong
gagambiran, weh apuh bubuk, eningnya dadan dening kawali waja. Wus rateng
tahap.
Mwah yan hana awaknya grah kala
nyoreyang, pramanya leper, bayu metu ring irung panes, sabaha wang mangkana. Ta,
sa, lublub buhu, lublub tingkih, ketan gajih, asaban cendana, weh juhuk, uyah
uku, tahap akena.
Yan kesat lambenya tur nyeneb, bayu
metu ring irung mapanes nyoreyang tangan sukunya nyem, sbaha jampi wang
mangkana. Ta, sa, yeh kasimbukan, tirisan panyalin, damuh tlengisan, pijer
cina, tahap akena. Iku ngaraning panes sawiji dadi makweh. Haywa nyembar wang
kena panes mangkana. Yan sembar panes mangkana nghing tapakena rumuhun.
Ling durga: ”Sadna Bhatarì, kadyang
apa tapa ika? Ndi unggwan ing atapa” ling Bhatarì Durga: ”Lah kayeki titahnya
tapa. Yan hana wang minta ri kita, aja sira tan paweh. Kewala hana pininta
denya aweha juga, iku nggwanya tapa nga.
Hana mwah ikang segahana sira aja
sira milihin sega, apan pawak ing Sang Hyang Amata, papa dahat sira tan siddhi
phalanya. Apa lwirnya: sisa, tataban, carikan, lungsuran, paridan. Iku wenang
sira nganggo.
Ling Durga: ”Sajna Batari, apan
dahat maletuh ikang sega. Yan lungsuran Sang Hyang Siwa Guru maglem ranak
Bhatarì, apan dahating masuci Sang Hyang Siwa Guru”.
Ling Bhatarì: ”Aum anak Sang Durga,
wruh sira maharan ing letuh. Ndi kang di araning suci?”. sajna Bhatarì, apan
sega ika wit ing setra. Setra ika wit ing wangke. Ika karananing letuh. Sang
Hyang Siwa Guru sira suci”.
Ling Bhatarì: ”Lah yan mangkana den
ta, yan hana wong pawestri anapak ing setra tan arepa kitanku. Kunang Sang
Hyang Giri Putri dahat masuci, dahat maletuh. Apan karananing mangkana? Giri
ngaran gunung, gunung, nga, prathiwì. Putri nga, panak. Panak, nga wetu, wetu
nga, sila,. sila, nga. Watu. Kunang wang aumah ring gunung kalanya aputra
apurusyadi onggwanya ya ring gunung juga. Mangkana ling Bhatarì.
Mwah Bhatara Rama Wijayam kawruh
akena. Bha, nga, wit. Ta, nga, wetu. Ra, nga, angebeki loka. Rama, nga, bapa,
Wija, nga, anak. Yama, nga, ibu. I bapa, nga, cangkem. Anak, nga. Jihwa, nga,
lidah. Yam, nga, ibu pahledan. Ika ngaran Dewa Bhatara ring sarìra. Ika ngaran
Sang Hyang Titah, sira wekas ing tuduh, ika anuduh aken kabeh. Siwa, nga,
suhun. Ika ngaran Siwadwara, nga, pabahan.
Ring apa mijil ira pabahan tan hana
ring sarìra, hana manusa tan pasarìra. Yaning sarìra kadyang apa ambunya? Wangi
mwang banges. Yan wang pejah sama lawan dewa. Dewa tan milu masabda. Wang pejah
tan pasabda, jatinya Siwa Buddha dewajati wijil ing swarga. Karaningnya
kalaning puja walin ing dewa gaweyakena Widhi-widhana tirtha ring Sang Siwa
Buddha maka siddhaning dewa yajna, twin ring wang pejah juga mangkana.
Gaweyakena Widhi-widhana, inangaskara dening sang brahmana Siwa Buddha, maka
phalaning sang atma mantuka ring swarga. Kunang wang tan maka don tirtha sang
Siwa Buddha salawasnya tan amanggih kaswarganya, apan jadma tan kasupat dening
Siwa Buddha, wenang amanggih Panca gati sangsara sama lawan atmaning wang tulah
keneng upata upadrawa tan dadya jadma mwah encep ringkawah.
Mwah tingkahing bahisa, nga,
prajnan. Carika, nga, sahananing puput, lwirnya: sampi, nga, carikan tanggala,
carikan prabot. Tanah carikan tanggal lampit. Padi, jagung, sela carikan kebo,
sampi. Bras oran cacah carikan prabot palatri.
Tataban, nga, salwir ing matampak,
majemak. Paridan, nga, sahananing mabakta. Ayaban, nga, sahananing pilihin.
Lungsur, nga, twa, pasil ika jatinirang lungsur.
Titah ing waidha. Ong, nga, manusa.
Toyam, nga, yeh, nga, gangga. Satam, nga, sakadi. Candam, nga, wangi. Puspam,
nga, kusuma. Samara payam, nga, amatra katonua. Nagni rah, nga, getih ing, api.
Gni, nga, genah. Ya teka ne mawak api. Netra bang, nga, barak, nga, surya
candra. Ika, nga, rwa bhineda. Rwa, nga, roro. Da, nga, dadi. Nghing tan hana
dewa ring buwana gung ring bhuwana alit juga unggwanya.
Papusuhan ta, nga, Bhatara Iswara.
Paparu, nga, Bhatara Sangkara. Ati Bhatara Brahma. Usus Bhatara Ludra. Ungsilan
Bhatara Mahadewa limpa Bhatara Mahesora, tutudedi Bhatara Siwa. Mangkana ling
Bhatarì.
Mwah umatur Sang Durga: ”Sajna
Bhatarì, kadyang apa titah ing wang kena gring watuk kelkelan”.
Ling Bhatarì: ”Lah kaya iki
tingkahnya nguni duknya kari waras sira ngantut urung. Sampun liwar limolas ari
nora ya mawruh witing lara mangkana. Mati juga wang mangkana tan kena
tinambanan, ya dadi wetu makelkelan tansah kapati-pati. Wus mangkana masret
munyinya metu tengkaak, jampi maling. Nghing yan kari sajroning roras dina
waras ika. Iki tambanya: sa, carman balimbing besi saka wit binakar, kunyit
warangan matambus, lunak mapanggang. Ra, pula sahi, bawang tambus, yeh ketan
gajih, tahap akena.
Yan karasa kena jampi upas. Sa, rwa
gandola putih, temutis. Ra, bawang adas, sembar lambungnya mider. Maka inumnya:
S, sembung wangke, jawum-jawum putih, ra, pulasahi, bawang adas.
Yan hana wang abangkes alon rumuhun
dadi atitir awali-wali tan sah kapati-pati. Wekasan ngreges a temahanya
mabangkes buhung ngreges dadinya. Ta, sa, jeruk purut, isen kapur, temutis,
cekuh, kunir, tumukus, ulet, pres, saring, tibani, cuka tahun, asaban cendana.
Ra, menyan, kumukus, pulasahi tahap. Ngawe cuka tahun, asaban cendana. Ra,
menyan kumukus, pulasahi tahap. Ngawe tamba ri kala Bya, Ka, tuwi tan Kaliwon,
kewala ya kajeng wenan. Wedaknya ulungan don waringin, cekuh mapanggang,
pulasahi, adas.
Kunang yan hana wang ngulati tukang,
awasakena den tepet, sukunya duk munggah ing babatur. Yan tengen munggah
rumuhun tengernya sang lara, bubuk awaknya lara tur lesu nek atinya
naglempuyeng. Mangkana laranya. Ta, sa, kasisat putih, siladaka, maswi,
pulasahi tahap. Maka wedaknya: rwaning kendal, cekuh, cendana. Ra Pulasahi.
Yan sukunya kiwa munggah rumuhun
kang agring ulun atinya lara, bangkyangnya lara, lesu, linyum, mwah yan liwar
sapuluh dina pinakitnya, nora wang wruha ngusadanin, mati juga wang mangkana.
Kadyang apa panakitnya ambahanya mati? Metu rah saking sipah, sakeng rambut,
sakeng silit, ring song bulu, ika tan wenang tinulung, bayu kasuduk, nga. Ta,
sa, temu poh, temu akar, isen. Ra, katik cengkeh, phala kurung, sampar wantu,
santen nyuh mulung madadah apang padet, pipis tumuhun. Wus rateng
pulung-pulung, untal sari sari, sasantun den agenep artha, 77, genep tingkahing
sasantun, ma. ”Bena putih katemu tulung, pangentas patpah iku bulisah. Rehnya
amantra amegeng bayu”. Maka wedaknya, sa, isen matambus, ra, tingkih
mapanggang, remek daging kasuna tunggal.
Mwah tengeraning wang tukang,
delengen matanya sumrah katon matanya, tangan paguridip, kang agring sirahnya
sakit, wetengnya lara, sukunya lara, kena wisya waraguna, kaswen mati wang
mangkana. Kadyang apa ambahnya mati? Mauwab, mataag, ngetor, metu peluh tan
pegat. Wus mangkana nelik matanya, macengung uninya, yan menget malih ya
ngentah kadi rumuhun. Ta, sa, inan temu kiruk dagingnya isinin menyan, wai
wrak, ji kalih, tambus tum, wus rateng, pipis den alembat, pres saring,
eningnya dagingin kalabet, ginten cemeng puh irungnnya. Pakinumnya, sa, rwaning
bengkel putih, temutis, kacang ijo, pipis peas saring, timbung campuri pinge
ning taluh ayam. Wus rateng, wai jruk, malih kinla de ning kwali waja.
Wusnya rateng malih rajah. Ra,
cengkeh metutup, remek daging, gulasari, mica musi, wai jruk. Wus macampur
malih dadah dening dadasar cemeng sadarana.
Iki rajahing dadasar: nde yung mung.
Wus kinla wai ketan gajih
tahapakena. Phalanya sakweh ing lara ring weteng utas denya. Tamban iki tan
pilih lawan. Ngawe tamba wenang ring sukra Ka, nemu Kajeng. Twi tan kliwon,
kewala Kajeng temunya wenang.
Mwah maka wedaknya: sa, gamongan,
cendana, yeh anakan, wai jruk mawadah limas andong. Wus mawadah rajah ikang
burat.
Iki rajahnya: (………….)
Phalanya yan lupa krasa tan pagalih,
waras denya.
Malih cindra ni panakiting wang tan
katon, wang ngulati tukang juga cidranen ring matanya, ring munyinya. Yan katon
putih matanya gading bulunya jring, munyinya sasedenan, apanya lara osek
atinya, osah angsah tangkahnya sakit mrasa teked ka tengah, saranduning awaknya
sakit kena wisya banyu mala nga. Malih enyeh-enyoh ring daím, nghing yan
nganting pitung ar, gring ika yan tan wruha ngusadanin mati phalanya. Yan tan
mati buduh pwa ya.
Ta, sa, akah slagwi lanang, cekuh,
sembung, pipis pres saring dadah dening kawali waja. Iki rajahing kwali:
(……………)
Wus kinla tibani lengha tanusan Ra,
wangkawa, mundar parawos, inumakena. Ri wusnya anginum tamba ika inumakena
sajeng adadasar. Waneh maka bablonyoh, sa, temutis, gamongan, sekar blimbing,
wai twak manis, kla den arateng.
Yan adyus haywa dening banyu wedang,
banyu mati ngaran.
Mali yan marawat kuning matane ngulati
tukang, munyinya clucuh acampur guyu, sang tukang awedalang bayu ring irung
kalih. Yanya dres abanter bayu tengen, eweh laranya meh mati ya. Laranya ne
kalyang tukang wonwonan, linyun, grah mrapah awaknya tur uyang, tan krasa nu
mawak, ring ototnya krasa lara aktip. Yan kanti 6 dina laranya yan tan wang
wruha ngusadanin mati pwaranya, mutah rah tan papegatan. Mangkana ambahnya
mati. Ta, sa, rwaning Panca-sona ne kuning, lunak tanek, ra, bawang tambus
inum.
Wedaknya hayw wehakena adyus mati ya
balik gawenang panawutan. Sa, we gamongan, weh bras putih, asaban cendana,
batun jalawe. Waneh maka pangantinya: Sa, gamongan 3 iris, weh cuka kla
sadarana.
Malih yan mabwah-bwah awak sang
ngulati tukang tur tekanya pada gati, adalan banyunta ring irung. Yan sama
deresne kalyang tukang glem ngapwan, ulun atine sakit mepet, kreng mawiduh
kecah-kecuh, manining basangnyane. Ta, sa, sulasih, myana cemeng, kasimbukan
putih cakcak, pres saring, Ra, phala, katik lanang ne makreb. Sembar ring ulun
atinya, sa, kapkap kuning, cekuh, isen, kunir 3 iris. Wedaknya suruh temu urat,
cekuh bakar sasigar, lunak mapanggang, sampar wantu binakar, pulasahi matambus,
asaban candana, wai jruk, ma, Ah sardang sarìra mati kukus ules kukus kaulesan.
Iti ngaran Puspa Kalimosadha. Kawruhakena
panakiting wang, ring sarìranya kaciryan denya. Nghing yan ngangge sastra iki
tapakena rumuhun. Yan puputa denya byasa phalanya yan hana wang ngulati tukang
kawruhakena ring sarìranya kaciryan den ta panakiting manusa, twi mati kalawan
mahurip rumasa ring awaknya. Yanya pacang mahurip teka ya wang amawa rwan ing
waksa maon angusadani awaknya. Yanya pacang mati teka janma amawa wangke ring
pangipen twin ring samadhi tanya mankana.
Mwah yanya wang teka ngulati tukang
semengan kalaning i tukang kari ya aturu, kang ngulati pada lanang-lanang, ne
sakit anak luh, kebus tembenyane sakit tur sampun malyang balyan keni sampun
kasembar kebus ika, dadi kapendem kebus ika. Kaswen-swen gringnya sering
malyang balyan, dadi metu getih sakeng silit kadi ketekan anyange. Wus mangkana
embet basangnyane tan dadi mabacin tan dadi manyuh, bawongnyane beseh tan dadi
maglekan, pupunnyane beseh ne di kebot. Mangkana pinakitnyane, pejah wang
mangkana. Tambanya, sa, bligo arum, temutis, bawang matambus, kikih kabeh pas saring
dadah dening kawali waja, tahapakena.
Iki tambahnya sahaning tiksna
kapendem.
Yan beseh sagenahnya, sa, don
kakrepetan, bawang adas, empol andong olesakena. Yan bengka tan dadi manyuh tan
dadi mabacin, sa, carman dapdap, bawang adas, sembar wetengnya. Malih sa, empol
pandan, empol manas empol endong, empol jaka, bawang sembar sor silitnya.
Malih yan hana wang ngulati tukang
sawiji, kalaning wengi tekanya sampun i tukang aturu, teka ya umatur sada
sengap. Kenken sakitnyane wong lanang ait. Kebus awaknya olih masembar kapendem
panesnya ika mamahang tekanya. Wus mangkana ngawetwaken rah kadi ketekan. Wus
mangkana niwang sapisan tan eling ring awaknya tur kredek-kredek angkihanya
metu peluh maka ukud, mangkana temahanya. Ta, sa bliga arum, temutis, bawang,
tambus kikih, pres saring, dadah dening kawali waja. Yan metu panes kadi nguni
waras wang mangkana. Yan tan metu panes ika pejah juga ya.
Nihan tengeraning wang ngrempini
nga, bobot:
Yan otot ing socanya dumilah tur
jenar, yan ring tugtung rambutnya semu wilis kalimatmatan. Malih delengen
paigel-igelanya ring arep, yan katon padrutdut ring pacagukanya ika yan metu
anaknya samadi galar. Mati rare ika. Yan nora mati lara ika memenya mati. Duk
wawu ngidam kena wisya taruba, nga, cekutan ring paturin, nghing yan arepa
mahurip kawasa juga. Ta, sa, rwaning jruk, limo, kapkap kuning cakcak kabeh,
pas saring. Ra, lunak tanek, katumbah, klabet, tri katuka kinla den arateng.
Wus rateng wai cuka tahun, wai jruk, lengis tanusan, tahapakena.
Malih patengeraning wang ngarbhini
yan katon kang putih ing matanya carmanya masawang pinge, ring suku matadah
beteg sada gading.
Malih awas ring paturon yan karenga
ambeknya mamba ta cemeng, iku wang praya mati. Kadyang apa patengeranya? Lesu
satata kereng pules, kareng mangan kaget-kaget, metu rare ika pramangke ya
beteg maka ukud, kena moyo banyu nga, yan diniusaken mati ya yanya wus umanak.
Yan hana wang mangkana haywa ngusadani teka mati wang ika.
Ling Bhatarì: ”Lah iki pangdepnya
kawruhakena sastra uttama nga. Canting Mas, Siwer Mas, Lwih parikramanya sastra
iki. Wastu asing angangge umangguhang sadya rahayu. Jah tasmat suka tan kataman
gring, sakwehnya kaparisudhanen dening sastra iki. Mantra iki dahating lwih
parikramanya, lwirnya.
Ana nga, wre-astra, ika dadi wangsita.
Ana modre, ika dadi kamoksan. Ana swalalita dadi mantra. Mangkana parikramanya.
Matangnya dwa-dasa kwehnya
kawitaning sastra kabeh ika amatemu ring Na, Na ring Ca, Ca ring Ra, Ra ring
Ka. Ka ring Da.
Ikang Na matemu ring Ya. Ca ring Ja,
Ra ring Pa, Ka, ring Nga. Da ring Ba. Ta ring Ga. Sa ring Ma. Wa ring La. Pepek
patemuning Wre-astra.
Ikan modre matemu ring Swalalita.
Ika ngaran patemuning dyatmika saramaksa kamoksan lawan mantra. Ika nga,
kramaning dasa-bayu, sabdanya: Ih A Ka Sa Ma Ra La Wa Ya Ung.
Iki dadi dasaksara sabdanya: Sa Ba
Ta A I Na Ma Si Wa Ya, pinalih dadi Panca-brahma mwah maringkes. Iki Sa Ba Ta A
I. Sa mulih ring Ba. Ta mulih ring A. Ya mulih ring I dadi traksara A U Ma,
Nga, trayaksara ring jro tinulung dening angsa (........) karaning dadi
masabda: Ang Ung Mang. Jatinya mawak lintang bulan surya nga, tryaksara ring
jaba, mawak api yeh angin.
Ang magenah ring ati dadi gni. Ung
magenah ring ampru dadi yeh. Mang mulih ring windu. Windu mulih ring sunya.
Sunya mulih ring akasa. Ya geh matane.
Ikang Ang Ah nga, Rwa-bhineda irika
pasuk-wetuknya, ring witing ati dadi bayu malang mampet amarga ring irung
kalih, krana ngaran rwa-bhineda, apan bayu ring irung tengen terus ring silit,
amarganing sekul ulam. Bayu ring irung kiwa anrus ring baga purus marganing
toya. Mangkana krmanya Sang Hyang Rwa-bhineda aksara wisesa.
Mwah ikang Ang dadi Ongkara ngadeg
ring dada. Ikang Ah dadi Ongkara sumungsang ring gidat. Ardacandranya ring
tulang bawu. Windunya ring cekoking bahu. Nadanya ring lidah. Ongkara
sumungsang ring gidat. Ardacandranya ring alis. Windunya ring slagan alis.
Nadanya ring tungtunging irung. Ika patemwakena tungtunging lidah lawan
tungtunging irung ta kadi angadu pucukng rwi, sida ya matemu kapanggih den ta
kasidening mantra. Ika maka dasar salwiring lalekasan.
Yan sampun langgeng mangkana siddhi
juga ya. Yan tan mangkana arang kasiddhyan tinemun ta, tan pendah taru tan
pawit juga ya.
Yaning anggawe panawar sandhi, iki
regepakena rasakena gnine ring tulang cetik, upining sakeng puser, apanya gni
tabunan. Angine ring pupusuh anggen ngupinang, idep umurub anuhut tungtung
Ongkarane ngadeg ring dada. Ardacansrane ring tulang gulu maawak agni murub
nuut windune ring cekoking gulu, ya mawak sibuh mesi wai. Lidahe nadha mawak
wai kaglut dening agni.
Yan sampun mangkana karegepanya wetu
kukus tang wai panaware ring sibuh, siddhi phalanya. Nghing haywa obah den ta
rumegep. Pepet tan dwara sapta ring sor ring luhur. Krana kadi grah sswarnaning
nadhanta ring jro kadi genta ngawang-awang. Ika cirinya siddhi Sang Hyang
Mantra wak bajra narasingha, ring jro Siwanjana mawak siddhi juga ya.
Ikang Ongkara Batuk. Ardacandranya
ring alis, windunya slaning lalata. Nadanya ring gentiling irung ika awaning
amata sakeng akasa umili maring sor, tibanya ring jiwa-raga. Akasa maring untek
nga, bunder waran petak kadi duma, ya ngaran langite ening awakta
Ikang maeta tiba kadi udan wetunya.
Umiliyaken awuning lara wisya sakwehnya geseng dening apuy trus maring wat nga,
lwah ya ring suku kiwa trus mareng sajarahing sagara ring tlapakaning suku. Ika
nga, suku nga, pasih. Wusnya aniramin wisya awunya angurdha tekeng
muladara-gni. Malih idep makaplug, dyun kundi manike mesi amata ring slaning
batuk. Windu Ongkarane nungsang ring walung kapalane. Ika mwah amlabar gnin
wisyane, malih angili tekeng udani. Mangkana denta angagep, ikang mantra ngawe
kasiddhyaning panawar gni sakala.
Yan kena gring kena upas katawar
denya nadyan wang pacang mati kari bajang, maurip juga denya. Yan wus wada
pejah juga ya. Jah tasmat, aja wehing wong lyan dahat mauttama panlasing sastra
iki.
Iti gaglaran ring raga, ma: Om Mang
Tang nama swaha, Ong Ang Tang nama swaha, Ong Ung Tang nama swaha.
Iti Sang Hyang Barunastra wisesa maguna,
kweh phalanya, sabdanya: Sang ring pupusuh. Bang ring ati. Tang ring ungsilan.
Ang ring ampru. Ing ring patumpukaning ati. Nang ring paparu. Mang ring usus
agung sing ring limpa. Wang ring ineban. Yang ring tugtunging pupusuh. Ong ring
witing pupusuh.
Mresyu masyudi swa sesa namah.
TERJEMAHAN:
Semoga tiada ada rintangan dari
berhasil.
Inilah Kala Tattwa yaitu riwayat
Bhatara Kala dari sejak beliau lahir. Diceritakan Bhatara Siwa bersama
permaisuri-Nya yaitu Bhatarì Girìputri pergi melihat-lihat laut, samudra. Tak
berapa lama sampailah beliau di atas samudra. Tiba-tiba bangkitlah birahi
Bhatara Siwa, ingin bersenggama dengan permaisurinya, Sang Hyang Girìputri.
Tidak maulah beliau (Bhatarì Girìputri) karena sadar sebagai perwujudan dewata.
Kemudian marahlah Bhatara Siwa. Berkatalah Bhatarì Girìputri: Duhai junjungan,
janganlah demikian, (perilaku seperti itu) bukanlah perilaku dewata.
Berkatalah Bhatara (Siwa): ”Ya
Bhatarì janganlah demikian, karena tidak terkendalikan keinginanku, jika tidak
diberikan tidak senanglah aku”.
Akhirnya (keduanya) sama-sama marah.
Namun belum terpenuhi keinginan Bhatara (Siwa), sperma beliau sudah keluar dan
jatuh ke laut. Selanjutnya Bhatara Siwa kembali ke sorga bersama dengan
permaisuri-Nya.
Tidak diceritakan Bhatara dengan
permaisuri-Nya.
Diceritakan Sang Hyang Brahma dan
Sang Hyang Wisnu melihat air mani itu, dan laut tampak goncang, lalu beliau
berdua beryoga. Maka menyatulah air mani itu menjadi berwujud raksasa besar dan
luar biasa. Tidak ada yang menyamai rupanya. Saat itu larilah Bhatara Brahma
dan Bhatara Wisnu.
Tidak diceritakan larinya mereka.
Diceritakan raksasa itu berkeinginan mengetahui (siapa) ayah dan ibunya.
Dipandangnya laut, sepi. Dipandangnya ke Timur juga sepi. Ke selatan sepi. Ke Barat
sepi. Ke utara sepi. Ke bawah sepi. Ke atas juga sepi.
Maka berteriaklah raksasa itu
bagaikan ruangan singa, sehingga bumi menjadi bergetar, seluruh sorga
bergoyang. Lalu keluarlah Dewata Nawa Sangha seluruhnya, dilihatnya raksasa
besar dengan rupa yang luar biasa, berteriak-teriak bagaikan raungan singa.
Kemudian bangkitlah kemarahan para Dewata Nawa Sangha, lalu menyerangnya.
Dikeroyoknya raksasa itu oleh para Dewata seluruhnya. Tidak cidera (sedikitpun)
raksasa itu, lalu ia berkata ”Ah bahagia rasanya ketemu, janganlah engkau
menyerangku, aku minta kebenaran”.
Dewata berkata: ”Ah ah kami, jangan
banyak bicara, karena engkau raksasa amat jahat, tak bakalan tidak engkau
mati”.
Lalu mereka berperang. Akhirnya
kewalahan para sewa itu dan dikejarnya. Para dewata berhamburan lari menuju ke
hadapan kaki Bhatara Siwa.
Selanjutnya mereka bersama-sama
melaporkan: ”Ya junjungan, ini ada musuh paduka datang menuju ke hadapan
paduka, berwujud raksasa mengobrak-abrik kahyangan. Tak tercederai oleh putra paduka
seluruhnya, apabila paduka tidak mau terjun ke medan perang, niscaya seluruh
kahyangan akan hancur”.
Sabda Bhatara Siwa: ”Ah uh uh ah
mah, janganlah engkau ragu-ragu, aku hadapi sekarang”. Lalu beliau keluar dan ditemuinya
raksasa itu. ”Aum engkau raksasa, sangat besar dosamu. Matilah engkau olehku”.
Kata si raksasa: ”Nah keluarlah
engkau sekarang”.
Selanjutnya terjadilah perang
tanding yang sangat dahsyat, saling robek, saling tikam, kemudian Bhatara Siwa
lari, sebab raksasa itu tidak dapat dilukai dengan senjata bajra. Karena itu
Bhatara Siwa dikejar, Bhatara Siwa lari terbirit-birit, gemetar, lalu
mengipaskan badannya sesampainya di tempat kejauhan. Dari sana Bhatara kembali
seraya berkata: ”Aum kamu raksasa, apa salahnya Sang Catur Loka Phala? Dan apa
yang menyebabkan engkau menyerang seluruh penghuni kahyangan”.
raksasa itu berkata: ”Tidak ada
keinginan aku untuk berperang, aku hanya ingin bertanya padanya. Betul paduka
karena aku tidak mengetahui siapa ayah ibuku”.
”Nah kalau demikian potonglah
terlebih dahulu taringmu yang di kanan, baru ketemu ayah ibumu. Aku tidak
berbohong padamu, sekarang ada anugerahku kepadamu, semoga engkau memperoleh
keberhasilan (kasidian), engkau berwujudkan semua yang bernafas, terserahlah
kamu sekarang. Bila engkau ingin membunuhnya, boleh bila kau ingin menghidupkan
juga boleh, sebab engkau anakku, ini ibumu Bhatarì Uma Dewi”. Demikian sabda
Bhatara Siwa.
Selanjutnya bersabdalah Bhatarì Uma:
”Duhai putraku, ada anugerahku padamu, mulai sekarang janganlah engkau
mengembara, menyusuplah engkau di desa pakraman, di pura Dalemlah engkau
tinggal, Durga sebagai namamu, pemberian ibumu yang bernama Bhatarì Uma, itulah
sebabnya engkau menjadi Bhatara Durga. Bhatara Siwa ini adalah ayahmu, yang
menganurahkan kamu nama Hyang Kala, pada waktu taringmu dipotong. Demikianlah
namamu, engkau menjadi dewanya kelompok Kala, Durga, Pisaca, Wil, Danuja,
Kingkara, raksasa dan segala macam penyakit, hama, serta segala macam bisa
(racun), dan segala kekuatan gaib, di desa engkau dibenarkan untuk memakan
segala makananmu itu. Adapun pada saat aku berada di pura Dalem maka menjadilah
aku Bhatarì Uma Dewi, karena akulah yang menganugerahkanmu. Olah karenanya aku
bernama Bhatarì Durga Dewi. Engkau berada di pinggirnya, sebagai namamu Kalika.
Bila engkau berada di Bale-Agung engkau bernama Jutisrana. Semoga engkau
menemukan keberhasilan dalam pikiranmu.
Berkatalah Sang Durga: ”Hormat
Bhatarì, apa yang menjadi makanan anak Bhatarì”. ”Nah ini sebagai makananmu
yaitu: kalau ada orang yang tidur sampai sore dan tidak pada waktunya yaitu
setelah matahari terbenam, dan anak kecil menangis pada waktu malam
ditakuti-takuti oleh ayah-ibunya dengan kata-kata, nah nah amah ne amah (Ya
makan, ni makan). Dan lagi kalau ada orang membaca kidung, kekawin, tutur yang
uttama di tengah jalan, itu yang menjadi makananmu. Kalau ada orang yang
mengadakan pertemuan untuk perkumpulannya di jalan, itu juga boleh kamu
memakannya. Dan lagi kalau ada orang yang mengetahui prihal pemujaan kepadamu,
wajarlah bila kamu memberikannya anugerah, segala permintaannya patut engkau
berikan bersama rakyatmu semua, sebab itu saudaramu yang sesungguhnya. Ia yang
disebut manusia yang sejati. manusa Jati dapat berbaur dengan Dewa, Bhatara, Hyang,
karena itu semua adalah satu, ia adalah manusia, ia adalah dewa, ia adalah
Bhuta. Bhuta adalah ia, dewa adalah ia, manusia adalah ia.
Demikianlah esensi yang sebenarnya
Sang Hyang Panca Maha Bhuta sebutanmu yang lain. Sang Hyang artinya, yang
memerintahkan. Panca artinya lima. Bhuta artinya segala yang beracun dan
memakan daging, diantaranya: Kala, Bhuta, Durga, Pisaca, Kingkara. Itu semua
berperwujudan penyakit, hama dan wabah, ilmu, dan ilmu sihir. Itu semua
rakyatmu yang bisa kau perintahkan untuk beruat baik dan buruk. Oleh karena
semuanya sama-sama pandai dan sakti, karena kelahirannya dari sepuluh indria
dewata pada waktu keangkasa beliau nikmati bersama saktinya (istrinya).
Semuanya itu memenuhi dunia termasuk
sorga, sapta loka (tujuh dunia di atas), sapta patala (tujuh dunia di bawah),
semuanya dipenuhi oleh bermacam-macam kala, Bhuta, Durga dan segala jenisnya
dengan wujud (rupa) yang berbeda-beda yang semuanya amat berani dan sakti.
Kesemuanya itu mencari makanan pada manusia yaitu pada semua manusia, binatang,
pada mereka yang tingkah lakunya tidak sesuai dengan penjelmaannya. Akan tetapi
kalau ada orang yang tahu akan hal itu, yang sesuai dengan ucapanku yang
dahulu, patut engkau sertai segala perbuatannya, bila berbuat kebaikan maka turutlah
engkau dalam kebaikan, oleh karena Sang Hyang Dharma menjelma pada mereka yang
tidak ternoda bagaikan air kehidupan bagaikan lidahnya api. Demikianlah
perwujudannya (perbawanya) bagaikan angin linus kekuatannya yang ke luar dari
bulu-bulu badannya. Itu yang menyebabkan beliau disembah oleh semua yang galak,
semua yang seram, segala yang beracun, segala angkara, dan semua leak, engkau
juga dapat membuat mereka berhasil. Demikian perkataan beliau Sang Hyang
Giriputri. Selesai beliau memberikan anugerah pada putera beliau Bhatara Kala.
Kemudian beliau berganti nama,
bernama beliau Bhatarì Durga, sebagai anugerah Bhatarì (Uma) yang distanakan di
Dalem, Sang Hyang Panca Maha Bhuta sebutan beliau yang lain (Sang Hyang Kala),
oleh karena beliau menjadi dewanya segala yang dahsyat, beliau dimuliakan di
Desa yaitu di Bale Agung. Demikianlah sabda Bhatara Siwa, dan lagi: ”Aum
putraku Sang Hyang Kala, engkau patut tinggal di desa, engkau menguasai desa
adat, engkau boleh mengambil jiwanya manusia maupun binatang setiap tahun pada
waktu sasih Kesanga (Maret). Terutama menghukum orang yang berdosa, jahat,
bersenggama tidak sesuai dengan sila-krama, dharma sesana, dan agamanya.
Demikian pula engkau dapat menyebarkan penyakit kusta, hama dan penyakit
binatang yang tidak dapat diobati, dan di desa adat yang tertimpa alamat buruk,
sebagai hukuman dari sang Hyang Siwa Raditya, pada bumi yang telah terkena
cemar. Itu yang menjadi santapanmu bersama dengan seluruh rakyat kala-mu, Sang
Hyang Kala Mretyu sebutannya. Oleh karena engkau Bhuta Rajapati yang dalam
keadaan marah, Sang Hyang Yama Raja sebutanmu yang lain. Apabila ada raja
memohon belas kasihan dewata, memohon keselamatan negara dengan seluruh rakyat
yang ada di wilayah kerajaannya, maka agar segeralah ia menebus jiwa padamu dan
semua dewata dengan upakara sesajen. Karena itu orang harus mengetahui rincian
tentang yajna. Diantaranya: Manusa Yajna, Bhuta Yajna, Resi Yajna, Dewa Yajna,
Pitra Yajna, Siwa Yajna, Aswameda Yajna. Itulah tujuh Yajna namanya, yang dapat
mengahantarkan pada kesentosaaan badan dan seluruh bhumi sampai ke sorga, oleh
karena dapat menghantarkan pada kesejahteraan dunia.
Kalau itu telah dilaksanakan, maka
engkau putraku dan seluruh rakyat kalamu kembali dalam wujudmu yang lemah
lembut, lenyap segala keangkaraanmu demikianlah hukumanmu, engkau akan menerima
ruwatan dan pendeta Siwa-Budha, sehingga dapat menghilangkan kebencian yang
melekat pada badanmu. Yang menyebabkan engkau menjadi dewa-dewi. Engkau akan
dapat bersama-sama dengan ayah-ibumu menikmati alam sorga.
Setelah itu berkatalah Sang Hyang
Kala, sabda beliau: ”Mohon ampun Oh Siwa, hamba sujud pada Mu, putra Bhatara
tidak menolak akan segala anugerah Hyang Bhatara. Ada lagi pertanyaan hamba
kehadapan Bhatara. Bagaimana perlindungan masing-masing yajna itu? Bagaimana
susunannya? Jelaskanlah hamba sekarang.
Sabda Bhatara (Siwa): ”Janganlah
engkau ragu, sekarang akan kujelaskan padamu. Perhatikanlah penjelasanku
mengenai yajna itu”. Yajna adalah sebagai penebusan hukuman kepada Tuhan dari
orang yang berdosa, sebagai pembeli jiwa pada kehidupannya masing-masing.
Manusa Yajna bermanfaat untuk menjadikan kokohnya negara dan kekalnya sang
pemimpin yang mengusai negara. Tatacara yajna adalah dengan membagi-bagikan
dana kesenangan, segala yang mulai seperti isi kerajaan, disertai persembahan
hidangan dan umbi-umbian dan buah-buahan, sebagai saksi Sang Hyang Siwa
Raditya, yang dipuja oleh sang pendeta yang mempunyai pengetahuan sempurna,
seorang raja dapat melaksanakan/menyelenggarakan yajna yang demikian. Dan lagi
pada waktu orang memuja dewa di tempat pemujaan sang catur warna (empat
golongan masyarakat di Bali) sebagai hulu desa adat. Yajna yang demikian dapat
dilaksanakan. Lain daripada itu tidak boleh, walaupun di pura Dangka? Dan pura
leluhur untuk golongan sudra (paibon) tidak boleh medana-dana. Kalau ada yang
melanggar, itu boleh menjadi santapanmu, hukum orang yang demikian, suruh
rakyat kalamu untuk memakan dan minum darahnya, dagingnya. Demikianlah
sepatutnya.
Adapun Bhuta Yajna itu adalah tawur.
Beragam bentuknya, besar-kecil tawur bentuknya itu juga Bhuta yajna namanya.
Itu menjadi santapanmu bersama dengan rakyat kalamu semua, oleh karena tawur
sebagai korban orang yang menyelanggarakan caru, sebagai pembebas hukuman orang
yang berdosa ataupun (orang yang memperoleh) pertanda buruk, mala petaka, dan
isyarat yang kurang baik, (tawur) itu dapat mengurangi hukuman yang besar dan
kecil, karena itu patut diikuti.
Adapun perinciannya masing-masing adalah
demikian. Kalau Panca Sata sebagai bentuk tawurnya (kekuatan) perlindungannya
selama satu tumpek (35 hari). Kalau Panca Kelud sebagai tawurnya enam bulan
(kekuatan) perlindungannya. Kalau Resi Gana Alit sebagai tawurnya enam bulan
(kekuatan) perlindungannya. Kalau Resi Gana Agung bentuk tawurnya (kekuatan)
perlindungannya enam tahun. Kalau Panca Sanak Alit bentuk tawurnya (kekuatan)
perlindungannya setahun tiga bulan. Kalau Panca Sanak Agung bentuk tawurnya
(kekuatan) perlindungannya lima tahun lima bulan. Kalau Tawur Agung bentuk
tawurnya (kekuatan) perlindungannya sembilan tahun. Kalau Tawur Gentuh bentuk
tawurnya (kekuatan) perlindungannya sepuluh tahun. Kalau Panca Wali Krama
bentuk tawurnya (kekuatan) perlindungannya dua belas tahun enam bulan. Kalau
Amalik Sumpah bentuk tawurnya (kekuatan) perlindungannya delapan tahun. Kalau
Ekadasa Rudra bentuk tawurnya (kekuatan) perlindungannya sebelas tahun. Kalau
Arebhu Bhumi bentuk tawurnya (kekuatan) perlindungannya seumur manusia
perlindungannya. Demikianlah perlindungan masing-masing tawur, ketahuilah.
Kalau Resi Yajna itu adalah
mempersembahkan makanan kepada para maharesi yang disertai dengan kain dan
kampuh, mas, perak, permata mulia. Besar kecil punia (pemberian) itu Resi Yajna
juga namanya, disertai dengan pikiran yanh suci dan tidak ada rasa terikat akan
miliknya, karena Resi Yajna akan melenyapkan segala dosa dan kemalangan orang
yang beryajna sampai dengan lima bentuk kesengsaraan leluhurnya. Demikianlah
pahalanya. Oleh karena telah disucikan oleh para resi seluruhnya.
Adapun Pitra Yajna adalah sesajen
(saji) kepada Sang Dewa Pitara (leluhur). Lebih-lebih menyelenggarakan Sawa
Prateka, menebus atma orang yang meninggal pada Sang Hyang Yama Dipati dan pada
kelompok Kingkara Bhuta, yang menghukum atma dengan lima bentuk penyengsaraan.
Demikian upacara terhadap jenasah, memberikan sang dewa Pitara (leluhur) untuk
menikmati sorga, oleh karena ada dosanya pada waktu masih hidup di dunia,
makanya sekarang menerima penderitaan di neraka dihukum oleh Sang Hyang Yama
Dipati, dihukum oleh para Kingkara Bhuta. Itu yang menyebabkan patut ditebus
dengan suatu upacara sesuai dengan tatacara memuja Pitra (roh leluhur) dengan
Pitra Yajna sebagai sarana agar sang atma dapat kembali ke alam sorga.
Dewa Yajna yaitu memberikan
persembahan kepada Dewa pada hari yang baik dengan mendirikan sanggar
parhyangan sebagai tempat pemujaan, membuat patung perwujudan dewa dan leluhur
yang telah ”didewatakan”, membuat sesuatu untuk disembah dan sebagai
persembahan kepada Tuhan. Dengan pikiran yang suci dibuatlah pancangra untuk
keperluan bersama dan peletan (tempat peristirahatan?). itulah Dewa Yajna
sebagai penghapus papa penderitaan, baik yang dibawa sejak lahir maupun
kemalangannya dalam hidup di dunia ini. Besar-kecil upacara itu juga Dewa Yajna
namanya, yang menyebabkan langgengnya (kekalnya) sang hyang atma dan jiwanya
seluruh alam, oleh karena langgengnya yoga para dewata menyebabkan bertambahnya
kebaikan dunia ini. Demikian, ingatkanlah.
Adapun manfaat dari Siwa Yajna,
karena Yajna itu ditujukan untuk sang hyang Siwapati yang dilaksanakan oleh
orang yang setia kepada guru. Hal itu akan menghilangkan papa dan penderitaan,
serta menyebabkan leburnya kebencian dalam diri.
Bagaimanakan wujud bhaktinya
kehadapan guru itu, merupakan penyebab keberhasilan persembahannya itu? Yaitu
ketika sang guru masih hidup dipersembahkan makanan berupa umbi-umbian,
buah-buahan serta segala sesuatu yang dapat dipersembahkan kepada guru yang
disertai dengan pikiran yang suci, setia dalam tindakan, berbudi luhur. Pada
waktu kematian sang guru, ia bisa melaksanakan upacara penyucian dan
menghantarkan atma sang guru ke alam kelepasan dengan menyelenggarakan seluruh
upakara Pitra Yajna. Sehingga atma dapat kembali ke alam sorga bersatu dengan para
dewata. Itu semua akibat bhaktinya seorang siswa. Demikian, ingatlah.
Guna dari Aswameda Yajna, ketahuilah
olehmu anaku, adalah yajna untuk membebaskan seisi dunia, menghilangkan segala
kekotoran di dunia, terutama segala dosa, segala yang menyeramkan, segala yang
gaib, segala yang buas, segala penyakit tanaman, karena semuanya tersucikan
oleh yajna itu, apakah itu binatang, makhluk hidup, manusia, sampai pada detya,
danawa, raksasa, Bhuta, kala, dewa, dan Bhatara. Itu semua akan tersucikan
dengan dibuatkan “homa”, sebagai stana Sang Hyang Agni yang menyala, membakar
seluruh kekotoran di dunia.
Demikian yang dilaksanakan oleh
orang yang bijaksana pada masa pemerintahan Aswayambhuwa. Manu mengharapkan
kokohnya dunia. Demikian juga tatacara yang harus dilaksanakan apabila ada
negara/kerajaan yang tidak ada pemimpinnya atau meninggal, meskipun
meninggalnya karena kena kutukan, sial, tanda-tanda buruk, beliau sang yajamana
mengetahui hal itu, karena raja akan binasa oleh musuh, maka itu patutlah
Bhatarì Umapati dipuja dengan menyelenggarakan Homa Aswameda Yajna serta
pemujaan Sang Hyang Saraswati. Beliaulah yang dapat memulihkan kebaikan dunia
termasuk juga sorga dan tempat suci kalau mengalami bencana. Demikianlah tata
caranya, oleh karena sang Yajamana disebut catur asrama, asal dan kembalinya
seluruh dunia. Beliau adalah perwujudan Sang Hyang Catur Weda.
Catur Weda itu sebagai jiwanya dunia
yang disebut Sang Hyang Jagat Kantar, beliau adalah sumber segalanya, beliau
adalah tujuan saat lenyap, beliau adalah asal kelahiran, beliau bersifat besar
dan kecil, beliau ada dan tiada, beliau adalah penyatuan dunia. Oleh karenanya
semua pekerjaan tidak akan berhasil apabila tidak bersaranakan sang Hyang Catur
Weda, oleh karena beliau adalah simbul kesuksesan kerja. Lebih-lebih engkau
anakku, sekarang kuberitahukan kamu dan tujuanmu sekarang, oleh karena kamu
telah aku sucikan, maka tidak lagi engkau bernama Bhatara Kala, Sang Hyang
Bhuta Raja namamu. Jangalah engkau tidak mengindahkan akan tujuan semua yajna
yang dilaksanakan oleh manusia di dunia. Besar-kecil yajna yang dilaksanakan
tidak akan berhasil lebih tidak bersaksikan Sang Hyang Weda Carana, sebab Sang
Hyang Weda Carana adalah wujud dari yajna, bersama dengan Sang Hyang Siwa
Aditya. Itulah sebabnya mendirikan sanggar tutuan apabila melaksanakan yajna
dalam tingkatan menengah, sanggar tawang rong tiga apabila yajna dalam
tingkatan utama.
Sesajen yang patut dinaikkan pada
sanggar tutuan, hanya ardhanareswari terdiri atas, suci 2, Siwa bahu, cucuk
bahu, dewa-dewi, tidak menggunakan banten sor, hanya menggunakan guru
bungkulan, daksina rongan.
Sesajen yang dinaikkan pada sanggar
surya sewana: catur mukti, daksina sarad, suci catur, gana alit mwang citra
gotra, dewa-dewi, Siwa bahu, cucuk bahu, memakai banten sor, mapageyam,
tatacaranya patut menggunakan tempat pijakan (tapakan) bawi plen disertai
dengan ayam lima warna, Yama Raja Alit, dialasi tepung putih.
Kalau upakara yang dilaksanakan
dalam tingkatan menengah, pada sanggar surya sewana boleh menggunakan “Catur
Ebah” dan perlengkapan seperti di atas. Kalau dalam tingkatan rendad;
sepatutnya memakai “Catus Sari” dengan perlengkapan suci 2, disertai dengan
citra gotra. Demikian tatacaranya. Di bawah (sor); babangkit asoroh, dasarnya
caru bawi plen, kalau tidak babi, dapat digunakan itik berbulu sikep dan patut
disertai dengan ayam lima warna. Pada padudusan; babangkit asoroh memakai gayah
utuh disertai dengan kelengkapan upakaranya sorohan, sesayut paideran lengkap.
Di depan pemujaan; itik diolah 2 ekor, sebagai lampadan dijadikan 15 tanding
(bagian).
Kalau mendirikan sanggar rong tiga,
ketahuilah rincian sesajennya olehmu. Pada ruang (rong) bagian tengah: tumpeng
10, guling itik, 2, tumpeng guru 7, tumpeng catur 4, itik digoreng 1, dibuat
seperti urip (winangun urip), itik lada 1, biu 4, sasamuhan 4, saraswati 2,
pancaphala 2, sasamuhan catur 4, lingga 2, sekah dewa 2, lawe 2, jinah 450,
kain putih 2 setel, saput empat warna uang 900, duma uang 50 pala 2, pupus i
jenar 16, uang lingga 33, disertai kukumbu, kelapa singgat ditempatkan pada
tamas, catur muka waidyagana serta kelengkapannya, Yama Raja, suci seperti yang
dulu.
Pada ruang (rong) sanggar kanan dan
kiri; tumpeng masing-masing 4, itik diguling lengkap masing-masing 2, lada
masing-masing 2, sasamuhan masing-masing 2, saraswati masing-masing 2,
pancapala 2, saput 1, uang 225, jebugarum 1, berisi duma 25, pupusi jenar 11,
suci waidya masing-masing 2, dilengkapi dengan pras ajuman, daksina gede
seperti biasanya. (banten) di depan pemujaan sama seperti di depan.
Caru di bawah (sora); babi diolah 1,
diolah dijadikan sate dengan masing-masing galahan, tulangnya dibuat seperti
hidup (winangan urip), babi guling 1, caciri guling babi betina yang masih muda
1, guling itik 1, babangkit 1, tadah 1, pras, benang satu gulung, uang 225,
ayam dipanggang 12, uang taled babangkit 225, benang satu gulung, sega cacahan
11 tanding, ikannya gagempungan ditempatkan pada nyiru baru, uang untuk alasnya
masing-masing 11, sayur sakawali, glar sangha, sega garuda, timbunan acatu
ditempatkan pada nyiru baru, ditulis garuda. Ikannya sate 23.
Tatacara upacara Adudus Agung telah
dijabarkan dalam Aji Tapahini, pelajarilah. Di situ telah dimuat rincian
masing-masing yajna dan pada Plutuk, pada Putru Sangkara juga telah dijelaskan termasuk
rincian Sawa Wedana, Asti Wedana, Atma Wedana, semuanya telah dimuat. Hal itu
patut diketahui, janganlah sembarangan, karena sepetutnya juga engkau yang
memiliki sebagai santapan, terutama dalam Rogha Sanghara Bhumi dan Prakempa
(pada masa kekacuan dunia dan pergolakan dunia). Apabila penyuciannya tidak
sesuai maka engkau dapat menghukum manusia di dunia, dengan mengajak prajurit
kalamu, Sang Hyang Purusangkara namamu dan engkau boleh menciptakan pertanda
buruk, yaitu isyarat buruk di bumi.
Apabila telah sampai pada akhir
usainya bumi, sampai pada jaman Kali Yuga, Sang Hyang Kala Mretayu namamu. Pada
masa Kreta Yuga Sang Hyang Mretyu Jiwa namamu.
Demikianlah caramu menjaga dunia,
janganlah tak acuh.
Berkatalah Bhatara Kala kepada
ibunya, “Yang Mulia Bhatarì, kalau ada orang kena penyakit, bagaimanakah
upacaranya yang manjur (untuk menyembuhkan)? Mohon beritahukanlah putra
Bhatarì”.
Bhatarì berkata: “Aum putraku Hyang
Kala, kalau ada orang yang sakit panas luar biasa, ada obatnya”. Obatnya, bahannya;
lengkuas muda, beras yang direndam, sembur tulang ekornya. Apabila dalam tiga
hari belum juga sembuh, (obatnya diganti) dengan bahan; daun sirih yang sudah
tua, garam, diremas, disaring dengan kuat ditambahi klabet, sembur tulang
punggungnya. Kalau tidak sembuh, maka jadilah panes maleman, badanya panas
keras pagi sore, kalau panasnya hilang-datang lagi, itu disebut tikasan
kapendem (tipes). Obatnya, bahannya; bligo arum, temu tis, bawang tambus,
diparut semuanya, peras kemudian disaring, panaskan dengan kawali baja, lalu
diminum, maka keluarlah panasnya. Kalau panasnya tidak keluar, badannya akan
berkeringat, maka panasnya akan reda. Kalau tidak demikian, dan masih seperti
dulu, akhirnya keluar darah seperti daging yang dicincang, maka mati jugalah
akhirnya orang yang demikian.
Namun jika panas badannya datang
(dapat diobati) dengan bahannya; lengkuas, gamongan, temu tis, diparut, diisi
air beras sembur seluruh tubuhnya. Apabila panasnya setiap sore dan nafasnya
melemah, jari-jari tangan dan kakinya dingin setiap sore, dari mulutnya keluar
hawa panas, sebeha gantung orang yang demikian. Obatnya, bahannya; akar kutat
kedis, akar kelapa mulung yang masih muda, akar kecemcem, lublub buhu, sinrong
gagambiran, diisi kapur bubuk (air kapur yang bening), beningnya direbus dengan
kuwali waja, setelah masak diminum.
Kalau badanya panas setiap sore,
tenaganya lemas, nafas yang keluar dari hidung panas, sebaha orang yang
demikian. Obatnya, bahannya; lublub (kulit air) buhu, lublub tingkih, ketan
gajuh, gesokan air cendana, air jeruk, garam uku, lalu diminum.
Kalau bibirnya kering, nafas yang
keluar dari hidung panas setiap sore, tangan dan kakinya dingin, sebaha jampi
orang yang demikian. Obatnya, bahannya; air kesimbukan, air rendaman penyalin,
damuh tlengisan, pijer cina lalu diminum. Itu yang disebut dengan satu panas
menjadi banyak. Janganlah kau sembur orang yang panas demikian. Apabila panas
yang demikian disembur terlebih dahulu patut di tapa-kan.
Kata Durga (Kala): ”Oh Yang Mulia
Bhatarì, bagaimanakah tapa itu? Dimanakah tempat tapa itu?”. Sabda Bhatarì
Durga: ”Begini tata caranya tapa. Kalau ada orang yang meminta padamu,
janganlah engkau tidak memberi. Asal ada yang dimintanya, maka berikanlah ia.
Itulah bertapa namanya”.
Ada lagi orang yang menghaturkan
persembahan padamu, janganlah engkau memilih persembahan, sebab persembahan itu
perwujudan Sang Hyang Amerta, alangkah papanya tidak akan manjur jadinya. Apa
diantaranya; bisa, tataban, carikan, lungsuran, paridan. Itu semua boleh engkau
menyantapnya.
Kata Sang Durga (Kala) ”Oh Yang
Mulia Bhatarì, alangkah cemarnya persembahan itu. Apabila lungsuran Sang Hyang
Siwa Guru sangat senanglah putra Bhatarì, karena Sang Hyang Siwa Guru amat
suci”.
Sabda Bhatarì: ”Baiklah apabila
demikian caramu memandang, kalau ada orang wanita menginjakan kakinya di
kuburan, tidak maukah engkau anakku? Adapun Sang Hyang Giri Putri amat suci dan
amat cemar”. Apa yang menyebabkan demikian? Giri artinya gunung. Gunung artinya
tanah. Putri artinya anak. Anak artinya terlahir. Lahir artinya sila. Sila
artinya batu. Kalau ada orang yang tinggal di gunung, maka di gunung juga
tempatnya melahirkan anak-anaknya dan di gunung juga tempatnya melakukan
senggama”. Demikianlah sabda Bhatarì Durga.
Lagi yang perlu diketahui mengenai
Bhatara Rama Wijaya. Bha artinya asal. Ta artinya lahir. Ra artinya memenuhi
dunia. Rama artinya Bapak. Wija artinya Anak. Yama artinya ibu. I Bapa artinya
mulut. Anak artinya Jihwa. Jihwa artinya lidah. Yam artinya Ibu pahledan. Itu
nama Batara dalam badan. Itu yang disebut Sang Hyang Titah, beliau asal yang
memberikan perintah, yang memerintahkan semuanya. Siwa artinya siwi. Siwi
artinya junjung (meletakan di atas kepala). Itu artinya Siwadwara artinya
ubun-ubun.
Dari mana ia akan keluar apabila tidak
ada jalan keluar dalam badan (sama halnya dengan) manusia tanpa badan. Kalau di
dalam badan bagaimanakah baunya? Harum dan menyegat. Kalau orang yang meninggal
juga tidak berkata, sebenarnya Siwa-Buddha adalah dewa yang sebenarnya yang
berasal dari sorga. Karenanya pada saat pujawali dewa dibuatkan Widhi-Widhana,
memohon air suci dari Sang Siwa Buddha adalah Dewa sebagai penyukses
pelaksanaan dewa yajna, demikian juga pada orang yang meninggal. Dibuatkan
widhi-widhana, disucikan oleh brahmana Siwa-Buddha, sebagai phalanya kembalinya
Sang atma ke sorga. Kalau ada orang yang tidak menggunakan tirtha Sang
Siwa-Buddha, selamanya tidak akan menemukan sorganya, karena orang itu tidak
disucikan oleh Siwa-Buddha, wajar menemukan lima macam kesengsaraan sama seperti
atma orang yang mendapat kutukan, tidak akan menjelma menjadi manusai lagi,
akan tenggelam di dalam kawah (neraka).
Lagi padahal bahisa yang artinya
bijaksana. Carikan artinya segala yang sudah selesai, diantaranya; sapi disebut
sisa makan dari bajak, sisa dari peralatan. Tanah disebut sisa dari bajak.
Padi, jagung, ketela sisa dari kerbau, sapi. Beras, oran, cacah, sisa dari
peralatan buatan pande?
Tataban artinya segala yang
terinjak, diambil. Paridan artinya, segala yang dibawa. Ayaban artinya segala
yang dipilih. Lungsur artinya tua, basi itu sesungguhnya adalah lungsur.
Perintah Weda. Ong artinya manusia.
Toyam artinya air. Air artinya gangga. Satam artinya seperti. Candam artinya
wangi. Puspam artinya bunga. Samara payam artinya tampak sekilas. Nagni rah
artinya darah yaitu api. Gni artinya tempat. Itulah yang berujud api. Netra
bang artinya mata merah artinya surya candra. Itu yang disebut Rwa-Bhineda. Rwa
artinya dua. Da artinya menjadi. Tidak ada dewa di alam semesta tetapi dalam
juga tempatnya.
Jantungmu Bhatara Iswara namanya.
Paru-paru Bhatara sangkara. Hati Bhatara Brahma. Usus Bhatara Ludra. Buah pelir
Bhatara Mahadewa. Limpa Bhatara Mahesora, Sangkara. Nyali Bhatara Wisnu. Sekat
rongga badan Bhatara Sambhu. Tutud dan lainya adalah Bhatara Siwa. Demikianlah
sabda Bhatarì.
Lagi berkata Sang Durga (Kala): ”Oh
Yang Mulia Bhatarì, bagaimanakah terjadinya orang yang terkena batuk yang tak
henti-hentinya?”.
Sabda Bhatarì: ”Beginilah
terjadinya, dahulu ketika masih sehat ia batal kentut. Setelah lewat 15 hari ia
tidak tahu asal muasal sakitnya yang demikian, mati juga orang yang demikian
tidak dapat diobati, itu jadinya batuk yang tidak henti-hentinya sampai-sampai
seperti mau mati. Setelah itu suaranya serak keluar seperti dahak, disebut
jampi maling. Tetapi kalau masih dalam waktu 12 hari, orang itu dapat sembuh.
Ini obatnya. Bahannya; kulit belimbing besi juga kulit akarnya dibakar, kunir,
warangan dibakar, asam dipanggang. Dicampur dengan pulasi, bawang dibakar, air
beras ketan gajih lalu diminum.
Kalau terasa kena jampi upas.
Bahannya daun gendola putih, temu tis. Dicampur dengan bawang adas sembur
lambunya keliling. Untuk diminum, bahannya; sembung wangke, jaum-jaum putih.
Dicampur pulasi dan bawang adas.
Kalau ada orang bersin pelan-pelan
kemudian berkali-kali bahkan hampir-hampir mati. Akhirnya kronis yang
menyebabkan batal bersin, kronis jadinya. Obatnya, bahannya; jeruk purut,
lengkuas kapur, temutis, kencur, kunir terus dibungkus dibuat seperti tum.
Setelah matang diperas, disaring dicampur dengan asam cuka tahunan, dan air
gosokan cendana. Dicampur dengan kemenyan, kumukus, pulasai, lalu diminum.
Membuat obat itu pada hari Kajeng Kliwon. Kalau tidak Kliwon, Kajeng saja
boleh. Sebagai bedaknya daun beringin yang jatuh, kencur dipanggang, pulasi dan
alas.
Apabila ada orang yang mencari
tukang (dukun), diperhatikanlah orang tersebut dengan cermat kakinya pada waktu
baru naik pada lantai rumah (bebaturan). Kalau kaki kanannya naik duluan, maka
ciri-ciri si sakit adalah bubuk badanya yang sakit, lesu, hulu hatinya terasa
sakit, pusing, demikian sakitnya. Obatnya bahan; Kasisat putih, siledaka,
maswi, pulasai, diminum. Sebagai bedaknya; daun kendal, kencur, cendana,
dicampur pulasai.
Kalau kai kirinya naik duluan, sang
sakit sakitnya pada hulu hati, pinggangnya sakit, lesu, pusing, dan bila
sakitnya lewat sepuluh hari, tidak ada orang yang bisa mengobati, mati juga
orang yang demikian. Seperti apa penyakitnya yang menyebabkan kematiannya?
Keluar darah dari ketiak, dari rambut, dari dubur, dari lubang bulu, itu tidak
bisa ditolong, bayu kasuduk namanya. Obatnya; bahannya: temu poh, temu akar,
lengkuas. Dicampur, cengkeh, phala kurung, sampar wantu, santen dari kelapa
mulung direbus sampai kental, pipis terlebih dahulu. Setelah matang dijadikan
bulatan (pil), ditelan setiap hari, uang 77, lengkap dengan upakara sesantun.
Mantranya ”Bena putih katemu tulung, pangetas papah iku bulisah”. Caranya
melapalkan mantra dengan menahan nafas. Sebagai bedaknya: lengkuas yang
dibakar, dicampur kemiri dipanggang, isinya dihaluskan, diisi daun tunggal.
Adalagi tanda-tanda orang yang
mencari tukang (dukun) pandanglah matanya, bila matanya kelihatan merah,
tangannya meraba-raba, orang yang sakit kepalanya sakit, perutnya sakit,
kakinya sakit, kena racun berkualitas tinggi (wara guna), kelamaan mati orang
tersebut. Bagaimana jalan kematiannya? Mengapa bersendawa, gemetar, keluar
keringat tidak henti-henti. Setelah itu mendelik matanya, mengeluarkan suara
mendengung, kalau sadar ia akan kambuh seperti semula. Obatnya; bahannya:
ibunya temu, lubangi isinya kemudian masukan kemenyan, air arak seharga 2
kepeng, kemudian dibungkus dan ditambus (dibakar). Setelah matang dicincang
sampai halus, peras, saring, beningnya diisi klabet, jintan hitam, tetesi
hidungnya. Untuk diminum; bahanya daun bengkel putih, temutis, kacang ijo,
dilumatkan, peras, saring, panasi dicampur dengan putih telur. Setelah matang
diisi air jeruk purut, lagi dipanaskan dengan kwali baja.
Setelah matang lagi dirajah.
Campurkan dengan cengkeh yang masih tutup bunganya, dihaluskan, gula sari,
merica, air jeruk. Setelah dicampur lagi dipanaskan secukupnya dnegan
menggunakan tempurung kelapa (dasar).
Ini rerajahan pada tempurung kelapa
(dasar) NDE YUNG MUNG.
Setelah dipanaskan diisi dengan air
ketan gajih, lalu diminum, pahalanya segala penyakit yang ada dalam perut
sembuh dengan obat itu. Obat ini tidak memilih penyakit. Membuat obat sebaiknya
pada hari Jumat Kliwon Kajeng walaupun tidak Kliwon, asal ketemu Kajeng boleh
juga. Dan sebagai bedaknya bahanya: gamongan, cendana, air anakan, air jeruk
ditempatkan pada limas yang terbuat dari daun andong. Setelah ditempatkan rajah
burat (bedak)? Itu. Ini rerajahannya:............. Phahalanya, kalau terasa
lupa dan tidak bertulang akan sehat dengan obat itu.
Lagi perhatikanlah ciri penyakit
orang yang sakit yang tidak kelihatan, dengan cara memperhatikan orang yang
mencari tukang (dukun), cirinya dapat diperhatikan dari matanya dari suaranya.
Kalau kelihatan putih matanya kelihatan kekuning-kuningan, bulunya kejur,
suaranya berat sekali, apa sakitnya; sesak hatinya, terangah-engah dadanya
banyu mala namanya. Lagi bergolak di dalam hatinya, tetapi kalau sampai tujuh
hari penyakit itu kalau tidak bisa mengobati mati akibatnya. Kalau tidak mati
gila orang tersebut. Obatnya; nahan, akar slagwi, lanang, kencur, sembung,
haluskan, peras, saring direbus dengan kwali waja. Ini rerajahan pada
kwali......... setelah direbus tuangkan minyak kelapa, campurkan dengan
wangkawa, mundar parawos, lalu diminum. Setelah selesai diminum, berikan
minuman nira satu dasar (tempat minum dari batok kelapa). Sebagai bedaknya,
temutis, gamongan, bunga sandat, bunga belimbing, air tuak manis, panaskan
sampai matang. Kalau mandi jangan memakai air panas, air mati namanya.
Apabila pada mata orang yang mencari
tukang (dukun) kelihatan kekuningan-kuningan, bicaranya cabul bercampur guyon,
dan si dukun mengeluarkan nafas dari kedua lubang hidungnya. Kalau nafas yang
keluar dari hidung kanan lebih deras dan kencang, berat penyakitnya bahkan
hampir-hampir mati. Penyakit orang yang dicarikan dukun adalah lelah, puyeng,
sekujur tubuhnya panas sekali dan gelisah, terasa tidak memiliki badan, ototnya
terasa sakit seperti kering. Kalau sampai enam hari sekitnya kalau tidak ada
orang yang mampu mengobati, matilah akibatnya, muntah darah tidak
putus-putusnya. Demikian jalan kematiannya. Obatnya, nahanya; daun pancasona
yang sudah kuning, asam tanek, dicampur dengan bawang tambus lalu diminum.
Bedaknya janganlah dimandikan, sebab akan mengakibatkan meninggalnya, sebaiknya
dibuatkan pengulapan? (penawutan). Bahannya; air lempuyang, air baras, air
gosokan cendana, biji jalawe. Bahannya yang lain; lempuyang tiga iris, air cuka
panaskan secukupnya.
Apabila berbuah-buah badan orang
yang mencari dukun dua datangnya sangat cepat, jalan nafasmu (dukun) di hidung.
Kalau sama derasnya, (itu tandanya) bahwa orang yang dicarikan dukun sakit
setiap dua hari, hulu hatinya yang sakit memat, sering berludah, perutnya
buncit. Obatnya; bahannya, sulasih, myana cemeng, kasimbukan putih cakcak, pres
saring. Dicampur phala, bunga sengkeh yang masih kuncup. Sembur hulu hatinya,
nahanya; daun sirih yang sudah tua, kencur, lengkuasm kunir tiga iris.
Bedaknya, sirih yang bertemu uratnya, kencur dibakar separo, asam yang
dipanggang, sampar wantu dibakar, pulasai, air gosokan cendana, air keruk.
Mantranya: ”Ah Sardang sarira mati kukus ules kukus kaulesan”.
Ini yang disebut Puspa Kalimosadha.
Ketahuilah penyakit seseorang, pada badanya melalui ciri-ciri yang tampak pada
badanya. Tetapi kalau memakai ilmu ini agar di tapakan terliebih dahulu.
Apabila telah berhasil mengusai, maka phalanya bila ada orang yang mencari
dukun perhatikanlah badanya akan kamu ketahui penyakit orang tersebut, apakah
ia akan mati atau hidup akan terasa melalui badannya. Apabila akan hidup, maka
datanglah orang yang sakit membawa daun beringin meminta agar diobati. Apabila
akan meninggal akan datang orang membawa mayat dalam mimpi juga dalam samadhi.
Lagi apabila ada orang mencari dukun
pagi-pagi sekali pada saat si dukun masih tidur, yang mencari orang laki-laki,
maka yang sakit adalah perempuan awal sakitnya adalah panas dan sudah dicarikan
dukun serta sudah dapat disembur panas itu, akhirnya panas masuk ke dalam.
Lama-lama penyakitnya sering dicarikan (berganti) dukun, akhirnya ke luar darah
dari duburnya menyerupai daging cincang untuk lawar. Setelah itu perutnya
kembung tidak bisa berak tisak bisa kencing, lehernya (tenggorakannya) bengkak
sehingga tidak bisa menelan, demikian pula pahanya yang di kiri bengkak.
Demikianlah penyakitnya. Meninggal juga orang yang demikian. Obatnya, bahan;
baligo arum, temu tis, bawang tambus, semuanya diparut peras saring panaskan
dengan kwali baja, kemudian minumkan.
Ini obat untuk segala panas dalam.
Apabila bengkak pada salah satu
bagian tubuhnya, (obati dengan) nahan; daun kakrepetan, bawang adas, pucuk daun
andong yang masih muda, kemudian oleskan pada bgian yang bengkak (setelah dilumatkan
terlebih dahulu).
Apabila perutnya kembung (bengka)
tidak bisa kencing, tidak bisa berak (obati dengan) bahan: kulit pohon dadap,
bawang adas, sembur perutnya. Lagi bahannya: pucuk pandan yang masih muda,
pucuk nenas yang masih muda, pucuk andong yang masih muda, pucuk nira yang
masih muda, bawang adas, sembur di bawah duburnya.
Lagi bila ada orang mencari dukun
adalah seorang laki-laki, saat malam hari ketika si dukun sudah tidur, yang
bersangkutan dengan kata tergesa-gesa (sengap). Bagaimana sakitnya? Yang sakit
adalah orang laki. Badanya panas karena disembur. Setelah disembur panasnya
lalu masuk ke dalam (apabila) kumat badanya panas luar biasa. Setelah itu
mengeluarkan darah seperti daging yang cincang. Setelah itu akan kejang sekali
dan ingat pada dirinya serta nafasnya ”kredek-kredek” (seperti nafas kucing),
dan keluar keringat di sekujur tubuh. Demikianlah jadinya, peras dan saring,
panaskan dengan kuali baja. Apabila panas seperti sebelumnya, maka sehatlah
orang yang demikian.
Inilah tanda-tanda orang yang hamil.
Apabila otot pada putih matanya bercahaya kekuning-kuingan, ujung rambutnya
samara-samar kelihatan kehijau-hijauan. Lagi perhatikan orang-orang pada
matanya (?) di depan, apabila kelihatan seperti bergerak-gerah (padrutdut) di tempatnya,
apabila anaknya lahir kemudian samadigalar. Meninggal jabang bayi itu. Apabila
jabang bayi tidak meninggal, maka ibunya yang meninggal. (sebabnya) ketika baru
ngidam kena wisya taruna yaitu nafasnta tersendat-sendat (cekutan) di tempat
tidur. Tetapi jika ingin hidup bisa juga. Obat, bahan; daun jeruk, limau, daun
sirih yang kuning, semuanya dilumatkan, peras dan saring. Dicampur lunak tanek,
ketumbar, klabet, dasun jerangan, panaskan sampai matang. Setelah matang air
dengan cuka tahunan, air jeruk, minyak kelapa, minumkan.
Lagi tanda-tanda orang hamil,
apabila kulit putih matanya kelihatan rada keputih-putihan, kakinya seperti
biri-biri dan rada kekuning-kuningan. Lagi perhatikan tidurnya apabila
terdengar nafasnya (seperti mengeluarkan) suara keras dan cepat, itu (tanda) si
hamil akan meninggal.
Bagaimana tanda-tandanya? Lemah
selalu dan kuat tidurnya. Keinginannya untuk makan hanyan kadang-kadang.
Setelah bayinya lahir, seketika sekujur tubuh (ibunya) biri-biri, itulah yang
disebut kena moyo banyu. Apabila dimadikan maka meninggallah ia setelah
melahirkan. Apabila ada orang demikian janganlah mengobatinya karena akan
meninggal juga orang itu.
Sabda Bhatarì (Durga Dewi): ”Nah
inilah intisarinya, ketahuilah ajaran uttama yaitu Canting Mas dan Siwer Mas,
manfaat ajaran ini sangat utama. Setiap orang yang menggunakan akan memperoleh
keberuntungan dan kerahayuan (keselamatan). Semoga mendapat kesenangan dan
tidak menderita sakit, selutuhnya akan disucikan oleh ajaran ini. Mantra ii
sangat utama manfaatnya, yaitu:
Ada yang disebut Wre-astram itu
menjadi wangsita (tanda-tanda). Ada modre, itu menjadi kamoksan. Ada swalalita
menjadi mantra. Demikianlah perinciannya. Karenanya semula ada 20 huruf
banyaknya semua, kesemuannya bertemu dengan Na. Na bertemu dengan Ca. Ca
bertemu dengan Ra. Ra bertemu dengan Ka. Ka bertemu dengan Da.
Na bertemu dengan Ya. Ca bertemu
dengan Ja. Ra dengan Pa. Ka dengan Nga. Da dengan Ba. Ta dengan Ga. Sa dengan
Ma. Wa dengan La. Lengkaplak pertemuan Wre-astra itu. Modre bertemu dengan
Swallalita. Itulah yang disebut dengan pertemuan yang sangat halus saramoksa
kamoksan dengan mantra. Itulah yang disebut prihal dasa-bayu, yang bunyinya: Ih
A Ka Sa Ma Ra La Wa Ya Ung.
Ini yang menjadi dasaksara (sepuluh
huruf) yang bunyinya: Sa Ba Ta A I Na Ma Si Wa Ya, dibagi menjadi Pnaca Brahma
dan kemudian diringkas. Inilah (Panca Brahma): Sa Ba Ta A I, sa kembali pada
Ba. Ta kembali pada A. Ya kembali pada I, menjadi Tri Aksara A U Ma yaitu Tri
Aksara yang ada di dalam (kemudian) ditolong oleh angsa....... karenanya bisa
bersuara Ang Ung Mang. Sesungguhnya (AUM) perwujudan bintang bulan matahari.
(sedangkan) Tri aksara yang di luar (Ang Ung Mang) adalah perwujudan api, air
dan udara.
Ang bertempat di hati menjadi api.
Ung bertempat pada empedu menjadi air. Mang kembali pada windu. Windu kembali
pada sunya (sepi). Sunya kembali pada angkasa. Itulah tempatnya amerta.
Ang Ah itu adalah Rwa-hineda, di
sutilah ke luar masuknya, pada pangkal hati menjadi angin (bayu) yang melintang
naik turun melalui kedua lubang hidung. Sebabnya disebut Rwa-Bhineda, oleh
karena udara (yang diisap melalui lubang) hidung kanan terus ke dubur, jalanya
nasi dan lauk pauk udara (yang diisap melalui) hidung kiri terus ke vagina atau
penis tempat jalannya air. Demikianlah Rwa-Bhineda ajaran yang utama.
Dan Ang menjadi Ongkara Ngedeg
(aksara Ong yang berdiri) di dada. Dan Ah menjadi Ongkara Sungsang (Aksara yang
terbaik) di dahi. Ongkara Ngedeg arda candranya pada tulang lengan, windunya
pada sekungnya gahu, dan nadanya pada lidah. Ongkara Sungsang di dahi, arda
candranya pada alit windunya di anatara alis, nadanya pada ujung hidung. Itulah
pertemuan, ujungnya lidah dengan ujungnya hidung kamu seperti mengadu ujungnya
duri, apabila berhasil dipertemukan, maka akan berhasik ditemukan kemanjuran
mantra itu olehmu. Itulah dasar dari segala cara melakukan ilmu hitam.
Apabila (hal itu) telah dapat
dilakukan dengan baik maka akan manjur jadinya. Apabila tidak demikian maka
kamu akan jarang menemukan kemanjurannya. Tak ubahnya pohon yang tanpa akar.
Apabila ingin membuat penawar yang
manjur, pusatjanlah ini dalam pikiran, rasakan apa yang ada pada tulang ekor,
tiup dari pusat, karena ia adalah api yang ditimbun dengan sekam (agni
tabunan). Api yang ada pada jantung gunakan untuk meniupnya, pikirkan menyala
mengikuti ujung Ongkara Ngadeg yang ada pada dada. Arda candra yang ada pada
tulang leher berwujud api menyala mengikuti windu yang ada pada cegkungan
leher, ia adalah perwujudan sibuh (bejana tempurung kelapa) berisi air. Lidah
itu adalah nada yang merupakan perwujudan air yang diliputi oleh api.
Apabila sudah demikian pemusatannya
maka akan keluarlah asap dari air penawar yang terdapat dalam sibuh, pahalanya
manjur. Tetapi janganlah goyah pemusatan pikiranmu. Tutuplah ketujuh lubang
yang ada di bawah dan di atas. Maka badanmu akan terasa panas dan nadamu yang
ada di dalam akan bersuara seperti akan sauara genta sayup-sayup. Itu sebagai
pertanda bahwa Sang Hyang Mantra manjur adanya yang bagaikan suara halilintar
(dan) manusia singa, batin merupakan perwujudan manjur juga adanya.
Ongkara Batuk (Ongkara Sungsang yang
ada di dahi), arda candranya ada pada alis, windunya ada pada antara alis,
nadanya pada bintil hidung. Itulah jalanya amerta dari langit mengalir ke
bawah, samapi ke ujung lidah (Jihwagra). Langit pada otak, (bentuknya) bulat
dan warnanya putih seperti asap, itulah yang disebut langit dalam badanmu.
Amerta itu jatuh bagaikan hujan
datangnya. Menghayutkan abunya penyakit dan racun yang seluruhnya telah
terbakar oleh api terus menuju ke otot (simbul) sungai yaitu pada kaki terus
menuju seluruh samudera. Setelah menyiram racun (kemudian) abunya dinaikkan
sampai pada Muladara-Gni. Lagi rasakan seakan meledak dyun kundi maniknya yang
berisi amerta pada sela-selanya otak. Windu Ongkara Sungsang berada pada tulang
kepala. Itu lagi yang membanjiri api racunnya, lagi mengalir itu akan
menjadikan manjur penawar api nyata itu.
Apabila kena penyakit, kena bisa
akan dapat ditawarkan, meskipun orang yang meninggal tetapi masih muda usianya
akan dapat dihidupkan juga olehnya. Tetapi jika ia sudah berusia tua, maka ia
akan meninggal juga. Semoga bertuah, janganlah diberikan pada orang lain,
sangat utama, ia adalah sastra yang penghabisan. Inilah gagelaran (pedoman)
pada diri: mantra:
Ong Ong Tang nama swaha
Ong Ang Tang nama swaha
Ong Ung Tang nama swaha
Inilah Sang Hyang Barunastra yang
kegunaannya sangat utama, banyak pahalanya, lafalnya:
SANG pada jantung BANG pada hati.
TANG pada ungsilan. ANG pada nyali. ING pada patumpukannya hati. NANG pada
paru-paru. MANG pada usus besar. SING pada limpa. WANG pada sekat rongga dada.
YANG pada ujung jantung. ONG pada pangkalnya jantung. Mrestyu masyudi swasesa
namah.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar